„Śladami powstańców śląskich”- relacja z rajdu “Śladami powstańców śląskich”- walki w rejonie Katowic (Bogucice, Szopienice, Dąbrówka Mała, Janów, Nikiszowiec)
Po zakończeniu I wojny światowej większość mieszkańców Katowic oczekiwała na przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Część z nich chwyciła za broń. W 1919 roku utworzono komórkę Polskiej Organizacji Wojskowej, przygotowującej swoich członków do podjęcia walki zbrojnej (Komendantem został Feliks Marszalski, a jego zastępcą Teodor Chrószcz).
Bezpośrednią przyczyną wybuchu I powstania śląskiego była masakra robotników w kopalni "Mysłowice" dokonana przez oddział Grenzschutzu.
18 sierpnia 1919 roku silne walki toczyły się w Bogucicach i w Dąbrówce Małej- opanowano Szopienice, Roździeń, Janów, Nikiszowiec i dworzec w Ligocie
W Bogucicach powstańcy przez trzy godziny walczyli z atakującymi policjantami i wojskiem. Ślązacy wycofali się po dostarczeniu Niemcom posiłków wraz z artylerią.
W dniu 20 sierpnia 1919 roku powstańcy z Bogucic i Dąbrówki Małej przeformowali się i rozpoczęli działania pod dowództwem Henryka Miekiny. Pod Dąbrówką Małą zestrzelili atakujący ich niemiecki samolot (z trzech użytych w walce). Niemcy wycofali się, jednakże 21 sierpnia 1919 roku przybyły w ten rejon niemieckie samochody pancerne, które wyparły powstańców ze zdobytego terenu.
W Szopienicach powstańcom pod dowództwem Piotra Łyszczaka udało się rozbroić duży oddział Grenzschutzu i zdobyć 100 karabinów ręcznych, siedem maszynowych i spory zapas amunicji. Opanowano całą gminę i Ślązacy pod ogniem niemieckich dział rozpoczęli budowę mostu przez Brynicę, zapewniającego łączność z Sosnowcem po „polskiej” stronie rzeki. 20 sierpnia 1919 roku Niemcy zaatakowali powstańców z Szopienic dwoma pociągami pancernymi, czterema samochodami pancernymi i dwiema kompaniami wojska. Niemcy w trakcie zaciętej walki stracili ponad 100 zabitych i rannych, jednak powstańcy wskutek przewagi wroga nie byli w stanie obronić swoich pozycji.
W Nikiszowcu słaby oddział powstańców pod dowództwem Teodora Chrószcza wsparty tłumem górników kopalni "Giesche" i robotników fabrycznych zdobył bez walki na oddziale Grenzschutzu 100 ręcznych, dwa ciężkie i dwa lekkie karabiny maszynowe i 200 granatów.
Na podstawie: Franciszek Hawranek [i in.] (red.), Encyklopedia Powstań Śląskich, Opole 1982
TRASA 06.11.2019r. Rajd “Śladami powstańców śląskich”- walki w rejonie Katowic (Bogucice, Szopienice, Dąbrówka Mała, Janów, Nikiszowiec)
| Katowice | Katowice-Bogucice, ul. Normy 6, ściana frontowa budynku | Tablica na budynku, w którym w sierpniu 1919 roku mieściła się siedziba Powiatowej Komendy Polskiej Organizacji Wojskowej, kierująca I Powstaniem Śląskim w Powiecie Katowickim, stąd kierowano także Bogucickim Oddziałem Powstańczym składającym się głównie z górników Kopalni „Katowice” dowodzonym przez Tomasza Kotlarza |
| Katowice | Katowice- Bogucice, pomiędzy ulicą Wincentego Wajdy i ulicą Katowicką | Pomnik poległych w czasie Powstań Śląskich i w czasie II wojny światowej (dawny rynek wsi Bogucice), projektu Jana Raszki z 1930 roku |
| Katowice | Katowice-Dąbrówka Mała,ul. Le Ronda, cmentarz katolicki, aleja centralna, strona lewa | Grób zbiorowy wojenny mieszkańców Dąbrówki Małej, poległych w czasie Powstań Śląskich oraz walk II wojny światowej - pom.nagr. - nazwiska |
| Katowice | Katowice-Dąbrówka Mała,skwer pomiędzy kościołem a dzisiejszą restauracją "Karczma Pod Młynem" (dawny dom parafialny, później kino "Capitol" i Teatr Lalek "Ateneum") | Pomnik Poległych Powstańców autorstwa Wincentego Chorembalskiego zburzony w czasie II wojny światowej (na podstawie zachowanej ikonografii). W albumie, wydanym z okazji stulecia poświęcenia kościoła św. Antoniego, czytamy w kalendarium: 10.10.1937 r. - odsłonięcie i poświęcenie pomnika z udziałem wojewody śląskiego, dr. Michała Grażyńskiego. |
| Katowice | Katowice-Janów, ul.Cmentarna, cmentarz aleja centralna, strona prawa, rząd 11 | Grób zbiorowy wojenny poległych w czasie Powstań Śląskich – nazwiska -pom.nagr. |
| Katowice | Katowice - Nikiszowiec ul. Zamkowa, skwer (przy Przedszkolu Nr 63). | Pomnik ku czci bohaterów Powstań Śląskich. (w miejscu gdzie od 1922 roku stał także pomnik zburzony przez hitlerowców we wrześniu 1939 roku). Nowy obelisk po II wojnie światowej zlokalizowano na skwerze przy ulicy Zamkowej. |
| Katowice | Katowice-Szopienice, ul Lwowska 2, VI Liceum Ogólnokształcące im. Jana Długosza, (ściana frontowa, przy wejściu) | Tablica na budynku, w którym podczas III Powstania Śląskiego mieściła się siedziba Naczelnego Dowództwa i Rady Powstańczej |
| Katowice | Katowice-Szopienice, Plac Powstańców, Skwer przed VI Liceum Ogólnokształcącym | Pomnik Wolności - obelisk z dwoma tablicami: a) tablicą upamiętniającą powrót Górnego Śląska do Polski; b) tablicą upamiętniającą miejsce, w którym stanął w 1924 roku Pomnik Wolności zburzony przez hitlerowców w 1939 roku; ponownie odsłonięty w 1992 roku. |
Klasa 2a BSIS
Fragment fotoreportażu z uroczystości odsłonięcia Pomnika Poległych Powstańców (pomnik w środku).
Zaczerpnięto z: http://dabrowkamala.blogspot.com/2013/03/pomnik-polegych-powstancow.html
Zaczerpnięto z: http://dabrowkamala.blogspot.com/2013/03/pomnik-polegych-powstancow.html
